Wandelen in Duitsland

Geschreven door Bert Vonk
Leestijd: 7 minuten
Donauberglandweg, met in de verte uitzicht op aartsabdij Beuron

Bericht 15 juni 2020

Gelukkig, we mogen de grens weer over!

Het voelt nog een beetje onwennig – de helft van de Nederlanders durft het nog niet aan – maar het begin is er. Een mooi moment om eens een wandelvakantie in ons buurland Duitsland te plannen. Ik ben om verschillende redenen dol op dit klassieke wandelland. Het is lekker dichtbij en heeft prachtige en vaak verrassende natuur. En elke keer dat ik er een langere wandeltocht maakte ontdekte ik er mooie kunst en cultuur. Over de culinaire geneugten hoef ik niet lang uit te wijden. Meestal eenvoudige keuken, maar meer dan voldoende om een hongerige wandelaarsmaag te vullen. Het Duitse bier is onovertroffen en de wijnen zijn wereldberoemd.
Maar als je Duitsland nog niet goed kent heb je één probleem: het is een groot land en het aantal wandelpaden en wandelgebieden is enorm. Er zijn 300.000 km wandelpaden en vele tientallen lange-afstandswandelroutes, die elk vaak honderden kilometers lang zijn. Het aantal dagwandelingen is bijna onbegrensd. Als je een wandelvakantie in Duitsland plant is het daarom goed om niet alleen maar een lijstje van mooiste wandelroutes te raadplegen, maar goed na te denken wat je wilt:
  • Wil je eenzame natuur of ook vertier in toeristenplaatsjes en de mogelijkheid om een mooie stad te bezoeken?
  • Wat voor type landschap? Mooie beboste middelgebergtes, de loop van een rivier volgen of toch wat meer in de bergen?
  • Dichtbij of veraf? Rheine, de start van de mooie Hermannsweg door het Teutoburger Woud ligt 180 km van Utrecht; de Maximiliansteig door de Beierse Alpen eindigt aan de Königssee bij Berchtesgaden, op 950 km van Utrecht.
  • Dagwandelingen, een korte etappewandeling, of een Fernwanderweg van meerdere honderden kilometers?
  • Veel stijgen en dalen of liever glooiend of zelfs vlak terrein?
  • Lengte van de etappes. Je hoeft je natuurlijk niet te houden aan de etappe-indeling van gidsjes, maar moet dan wel rekening houden met de logistiek. Zijn er goede onderkomens, hoe kom ik terug op mijn uitgangspunt?
  • Organiseer ik mijn tocht zelf of wil ik een verzorgde reis, al dan niet met bagagevervoer?

Sächsische Schweiz (Malerweg): De beroemde Basteibrücke werd al in 1851 gebouwd


Zelf heb ik natuurlijk ook lijstjes met de mooiste (lange-afstands)routes van het internet geplukt. En vastgesteld dat de keuze niet altijd overeenkomt met mijn eigen voorkeuren. Daarom hieronder een lijstje van lange-afstandspaden die ik zelf geheel of gedeeltelijk bewandeld heb, altijd met veel plezier en met meerdere hoogtepunten. 

1. Malerweg in het Elbsandsteingebergte

  
Uitzicht vanaf de Basteiwand op de Elbe
Rondwandeling 112 km, 8 etappes, 5000 m stijgen. Afstand Utrecht – Pirna 740 km. Dit romantische landschap met zijn bizarre rotstorens en soms fraaie uitzichten over de Elbe heeft vooral in de 19e eeuw talloze schilders geïnspireerd, vandaar de naam Malerweg. Je moet het gezien hebben. En je moet ook zeker een dag uittrekken voor een bezoek aan de prachtige stad cultuurstad Dresden op een steenworp afstand (Frauenkirche, Fürstenzug, Schwinger). Klik hier voor de kaarten en gidsen.

2. Schluchtensteig door het Schwarzwald

 
In de romantische Wehraschlucht
119 km van Stühlingen naar Wehr, 6 etappes, 5200 m stijgen. Afstand Utrecht – Stühlingen: 720 km. Zeer afwisselende tocht met als hoofdattracties de romantische Wutach- en Wehraschluchten. Daarnaast passeer je de mooie Schluchsee en kun je op de hoogten rond het meer op heldere dagen genieten van het uitzicht op de Alpen. De monumentale dom van Sankt Blasien (eindpunt etappe 4) met zijn enorme koepel is een bezoek meer dan waard. Klik hier voor de gidsen. 

3. Rheinsteig

Rijnpanorama
320 km van Bonn naar Wiesbaden, 23 etappes, bijna 10.000 m stijgen. Afstand Utrecht – Bonn 260 km, lekker dicht bij huis dus. Schilderachtige tocht langs wijngaarden, door bossen, langs trotse kastelen en met veel fraaie uitzichten op de Rijn. De tocht loopt door een druk gebied met alle voor-en nadelen vandien. Je overnacht vaak in gezellige dorpjes aan de oever van de Rijn. Op de hogere gedeelten heb je geen of nauwelijks last van de verkeersgeluiden in het dal. Vooral in de herfst, als de wijngaarden okergeel kleuren een aanrader. Klik hier voor de kaarten en gidsen. 

4. Hermannsweg in het Teutoburger Woud

  
Foto: Traildino - langs een traject op de Hermannsweg
156 km van Rheine naar Horn-Bad Meinberg, 8 etappes, 4000 m stijgen. Afstand Utrecht – Rheine 180 km. Prachtige tocht die voortdurend de kam van het Teutoburger Woud volgt. Onderweg passeer je vele rotsformaties, waaronder het Hockende Weib boven Ibbenbühren. Letterlijk en figuurlijk hoogtepunt is de laatste etappe van Detmold naar de 441 meter hoge Velmerstot. Je start bij het gigantische (55 m hoge) Hermannsdenkmal, dat in 1875 werd opgericht ter nagedachtenis aan de Germaanse legerleider Arminius, die hier in het jaar 9 na Christus de Romeinse legioenen versloeg. Halverwege de etappe passeer je de prachtige rotsformatie van de Externsteine. Klik hier voor de kaarten en gidsen. 

5. Schwarzwald Westweg (westroute)

foto: Top Trails of Germany
90 km van Titisee naar Bazel, 5 etappes, 2200 m stijgen. Afstand Utrecht – Titisee 680 km. Cultwandeltocht over de hoogste en meest uitzichtsrijke toppen van het Zwarte Woud: Feldberg (1493 m), Belchen (1414 m) en Blauen (1165 m). Bij helder weer (herfst, winter) reikt het uitzicht van de Gross Glockner tot de Mont Blanc. Mooie smalle paden aan de noordkant van de Feldberg en rond de Belchen en Blauen. De route blijft interessant tot Bazel. Klik hier voor wandelgidsen. 

6. Donauberglandweg

foto: wanderkompass.de
57 km van Gosheim naar Aartsabdij Beuron, 4 etappes, 2200 m stijgen. Afstand Utrecht – Gosheim 680 km. Je start op de Lemberg, met 1015 m de hoogste top van de Schwäbische Alb. Hoogtepunt zijn de laatste 2 etappes door en boven het rotsachtige dal van de jonge Donau. Het indrukwekkende gebouwencomplex Beuron werd in 1077 gesticht als Augustinerklooster. Tip: combineer de laatste 2 etappes van de Donauberglandweg en de eerste 3 etappes van de pas 10 jaar bestaande Zollernalbweg tot een spannende vijfdaagse langs de bovenloop van de Donau (van Mühlheim naar Sigmaringen). Klik hier voor een routegids.

7. Saar Hunsrücksteig

Met 360 meter spanwijdte is de Geierlaybrug de langste voetgangershangbrug van Duitsland 
370 km van Perl naar Boppard, 24 etappes, 9200 m stijgen. Afstand Utrecht – Perl 400 km. Vrij recente (2007) Fernwanderweg door een nog niet erg toeristisch gebied met diverse landschappelijke hoogtepunten zoals de Saarschleife. (etappe 2). Eindpunt etappe 12 is het beroemde edelsteenstadje Idar-Oberstein. Op etappe 20 passeer je de Geierlay hangbrug, met 360 m lengte de langste en spectaculairste voetgangersbrug van Duitsland. Vlak voor eindpunt Boppard schitterend uitzicht op het Rijndal. Vanuit Boppard kun je de Mittelrhein Klettersteig (met Klettersteiguitrusting!) beklimmen. Klik hier voor routemateriaal. 

8. Rennsteig in het Thüringer Wald

  
foto: rennsteig.de
168 km van Hörschel naar Blankenstein. 8 etappes, 3500 m stijgen. Afstand Utrecht – Hörschel 450 km. De oudste en meest beroemde etappewandeling van Duitsland. In 1330 voor het eerst genoemd als Rynnestieg werd hij in 1896 toeristisch ontsloten. Met zijn vele brede paden en vaak eindeloze bossen vond ik dit de minst aansprekende van de acht. Natuurlijk volgden we het aloude ritueel: bij de start pakten we een steentje uit de bedding van de Werra en gooiden dat aan het eindpunt in de Saale. Vlakbij Hörschel ligt Eisenach, geboorteplaats van Bach en toevluchtsoord van Luther. In de nabijgelegen Wartburg vertaalde hij de bijbel. Klik hier voor wandelgidsen. 

Tips:

  • Als je je tocht zelf wilt organiseren, google dan op ´Wanderbares Deutschland´. Daar vind je een overzicht van alle wandelwegen en een uitgebreide verzameling hoteladressen.
  • Er is een groot aantal aanbieders van al of niet individuele wandelarrangementen. Vaak kun je ook kiezen voor bagagevervoer.
  • Als ik een meerdaagse tocht wil maken, maar moeite heb om op de juiste plekken onderdak te vinden boek ik soms één hotel voor meerdere dagen en loop van daaruit diverse etappes als dagtochten. Ik zet dan van te voren een fiets aan het eindpunt van de wandeling en fiets na de wandeling terug naar het hotel of mijn geparkeerde auto. Soms kun je natuurlijk ook gebruikmaken van het OV.


Bert Vonk
Bert Vonk is een ervaren alpinist die bijna alle uithoeken van de Alpen verkend heeft. De afgelopen jaren heeft hij zich toegelegd op het maken van lange-afstandsbergwandeltochten, waaronder de Grande Traversata delle Alpi, een monstertocht door de westelijke Italiaanse Alpen en tochten van noord naar zuid en van oost naar west door Zwitserland. Als redacteur van bergwandeltijdschrift "Bergen Magazine" is Bert in alle seizoenen onderweg, in zomer en herfst met de bergschoenen, in winter en vroege lente met sneeuwschoenen. Zijn bijzondere voorliefde gaat uit naar streken waar je nog kunt genieten van rust en stilte. Gelukkig zijn die nog steeds te vinden, zelfs in de Alpen!