Overal in Limburg kan je prachtige wandelroutes lopen… dus zeker niet alleen in het heuvelachtige zuiden van de provincie. Noord- en Midden-Limburg bezitten een reeks schitterende, relatief onontdekte, wandelgebieden die een bezoek meer dan waard zijn. Een bloemlezing van de mooiste en ‘bewandelwaardigste’ gebieden levert de volgende opsomming op.
Sint-Jansberg
Van noord naar zuid valt ten eerste de Sint-Jansberg op, een sterk geaccidenteerd terrein met heuvels tot zo’n tachtig meter hoog, gelegen tussen Groesbeek en Mook. Het is een van mijn favoriete wandelgebieden. Eigenlijk is dit een uitloper van de in de voorlaatste IJstijd opgeworpen Nijmeegse stuwwal, dat ter hoogte van Milsbeek overgaat in het Duitse Reichswald en één geheel vormt met de Mookerhei. Deze hei is ook vermaard om z’n weidse uitzicht over het lage Brabantse land aan de andere kant van de Maas. Het Pieterpad doorkruist dit gebied, evenals het Airbornepad Marketgarden, een route die het traject volgt van de opmars van de geallieerden in september 1944 naar Arnhem (bekend van het verhaal ‘a bridge too far’). In het gebied zijn diverse routes uitgezet die ook staan op de Trage Paden wandelkaart Rijk van Nijmegen.
De Maasduinen
Een stukje verder naar het zuiden treffen we het natuurpark de Maasduinen aan. Een bonte aaneenschakeling van loof- en naaldbossen, heidegebieden en vennen, doorsneden door snelstromende beken. Het gebied was altijd al matig tot niet geschikt voor de landbouw vanwege de karige zandgrond. Zand dat door de overheersende westenwinden gedurende de laatste IJstijd werd opgetild uit het toenmalige zeer brede Maasdal en hier gedeponeerd en opgeworpen tot hoge rivierduinen. In de afgelopen decennia zijn steeds meer terreinen aan dit gebied toegevoegd zodat je nu haast van Gennep helemaal tot aan Venlo door prachtige, verstilde natuur kunt lopen. Een van de fraaiste onderdelen van dit hele gebied is De Hamert, tussen Well en Arcen gelegen. Het Maas-Niederrheinpad loopt er doorheen.
De Peel
Westwaarts, in het grensgebied met Brabant zit je in de Peel. De twee natuurparken in dit deel van Limburg kent zijn de Mariapeel en de Groote Peel, deels liggen ze in Noord-Brabant. Zij vormen het restant van wat ooit een zeer groot hoogveengebied was, en waar gedurende eeuwen turf werd gewonnen. Uitgestrekte (natte) heidevelden, dennenplantages en moerassen kenmerken de ruige natuur van deze gebieden. Het zijn oases van natuur in een sterk door moderne landbouw beheerste omgeving. Gelukkig zijn de natuurgebieden omgeven door een bufferzone waarin sterke beperkingen gelden voor agrarische activiteiten.
Veenmos is het plantje zonder welk de Peel niet zou bestaan. Dit plantje heeft geen wortels: het haalt het benodigde vocht en voeding uit de atmosfeer. Het werkt als een spons en kan vele malen zijn eigen gewicht aan vocht vasthouden. Aan de bovenkant groeit het aan, aan de onderkant sterft het af en het biedt een voedingsbodem voor zonnedauw, lavendelhei en wollegras. Om het gebied begaanbaar te houden zijn her en der knuppelpaden aangelegd. Je vindt hier veel kenmerkende diersoorten als, libellen, vlinders, salamanders, ringslangen, boomkikkers, adders, en onalledaagse vogels als klapeksters, kraanvogels, wulpen, rietzangers, bruine kiekendieven en roerdompen. Delen van het gebied zijn in het voorjaar tussen maart en juni (en ook nog een korte periode tijdens de trek in het najaar) afgesloten, raadpleeg de websites van de Groote Peel en de Mariapeel.
Kempenbroek
Tussen Weert en Maaseik (B) tref je een mooie variatie aan van nieuwe en oude natuurgebiedjes en gebieden die hoe langer hoe meer aaneengroeien tot een groot waterrijk natuurpark: het Kempenbroek. Het is deels moerasachtige natuur, met verder verstilde loofbossen, oud cultuurlandschap en vennen. Diverse uitgezette routes laten je er nader kennis mee maken. Vergeet niet een bezoek te brengen aan het prachtige witte stadje Thorn.
Het Leudal
Ten westen van Roermond slingert de Leubeek. De bovenloop voert door agrarisch landschap, maar verder stroomafwaarts, voordat de beek uitmondt in een andere (de Haelensche Beek), heeft het – al slingerend – een diep dal uitgesleten, omringd door een bosrijke, haast oerwoudachtige natuur. Diverse cultuur-historische elementen, zoals een mooi gerestaureerde oude watermolen, geven het gebied extra glans. Perfect voor een dagje wandelen.
Meinweg
Inmiddels heeft dit Nationale Park de nodige roem vergaard wegens het voorkomen van een bijzondere flora en fauna. Het gebied is 1800 hectare groot en bestaat uit droge en vochtige heide, broekbossen en beekdalen. Lange tijd werd het stiefmoederlijk behandeld door het in te richten als dennenplantages om aan de grote behoefte aan mijnhout te voldoen, maar ook diverse ontginningspogingen ten behoeve van de landbouw deden het gebied geen goed. Gelukkig allemaal verleden tijd, inmiddels heeft het de hoogste beschermingsstatus. De Meinweg is een terrassenlandschap met relatief grote hoogteverschillen. Ooit was het een aaneengesloten beuken-eikenbos, maar door begrazing (schapenteelt) en afplaggen verarmde de bodem zodanig dat er eeuwenlang niets anders dan heide wilde groeien. Het is een heerlijk wandelgebied, waar de oplettende wandelaar vele zeldzame soorten kan aantreffen, zowel planten als dieren. Reptielen als adders, gladde slangen, hazelwormen en hagedissen komen hier voor, evenals kikkers en diverse salamandersoorten. Tot de bijzonder boeiende flora van dit gebied behoren soorten als dophei, veenbes, zonnedauw, klokjesgentiaan, blauwe zegge en verder te veel om op te noemen. Het gebied is daarnaast ook in trek bij paddenstoelenplukkers. Je kan er naar hartenlust wandelen en her en der genieten van het uitzicht. Kijk uit dat je niet trapt op een zonnende hazelworm op het wandelpad en vergeet niet om af en toe stil te staan om je te vergapen aan de prachtige natuur.
Kaarten en gidsen
Diverse kaarten, gidsen en wandelapps zijn behulpzaam om de genoemde gebieden op eigen houtje te verkennen. In het meeste noordelijke deel van Limburg kan je je weg perfect vinden met de Trage Padenkaart Rijk van Nijmegen. Naast diverse langeafstandwandelroutes staan er ook vele kortere rondwandelingen op deze kaart, met een mogelijkheid om ze als gps-track te downloaden. Van de Groote Peel, de Maasduinen en de Meinweg bestaan wandelkaarten van Staatsbosbeheer. Bij uitgever Gegarandeerd Onregelmatig verscheen van de hand van Rob Wolfs de gids Lopen door Landelijk Limburg, met achttien routes door dit deel van de provincie. De volgende langeafstandswandelpaden doorkruisen Limburg: Pieterpad, Pelgrimspad, Hertogenpad, Grenslandpad en het Streekpad Maas-Niederrheinpad. Tenslotte zijn de leuke wandelgidsjes van de Limburgse uitgeverij TIC noemenswaardig.
