Schaarsbergen - Ontginningsdorp in Arnhem-Noord

Wanneer een wandelaar de stad Arnhem in de zeventiende eeuw in noordelijke richting verliet, kwam hij buiten de omwalling eerst langs kleine boerderijen met erven en akkertjes; daarna volgde een brede gordel van landgoederen en grotere hoeves. Uiteindelijk bereikte hij de heide en zag er enkele boerderijen van het in 1628 gestichte landgoed de Kemperberg. Op die eindeloze Kemperberger Heide graasden kuddes schapen.

In deze omgeving ontstond in de negentiende eeuw het dorp Schaarsbergen, vanuit de behoefte die woeste heidegronden te ontginnen. Het begon met ontginningsboerderijen, woningen voor de arbeiders, een kerk en twee scholen. In de twintigste eeuw werd het dorp Schaarsbergen tot de noordelijkste wijk van Arnhem. De Schaarsbergers ervaren de kerk met de pastorie, de muziektent en het dorpshuis nog altijd als het 'oude dorp'.

In Schaarsbergen staan ruim honderd gemeentelijke monumenten: ontginningsboerderijen, landgoederen en kleine landschappelijke elementen. Tot de meer dan tweehonderd rijksmonumenten horen grafheuvels en militaire objecten op en nabij de vliegbasis Deelen. In dit boek ligt de nadruk op het monumentaal erfgoed in het groen.